O czym przeczytasz?
- Zmiany w arkuszu maturalnym na poziomie podstawowym.
- Nowe wymogi w arkuszu maturalnym – poziom rozszerzony.
- Nowe warunki wypowiedzi pisemnej.
- Najważniejsze wymagania na maturze ustnej.
- Materiały dodatkowe do matury 2023.
Matura 2023 zmienia się bardzo mocno w porównaniu z dotychczasową formułą. Wynika to z 2 ważnych kwestii:
- Uczniowie liceów, którzy zdają maturę w 2023r. mają nową podstawę programową (4-letnie liceum po 8 kl).
- W związku z nauką online i pandemią są wprowadzone ułatwienia i matura będzie przeprowadzona zgodnie z wymaganiami egzaminacyjnymi, a nie podstawą programową.
Należy pamiętać, że uczniowie techników, którzy są obecnie w 3 klasie będą zdawać starą maturę – czyli zgodną z wymaganiami na 2022r.
Główne zmiany na maturze 2023 względem matury 2015-2022:
- Większa liczba lektur obowiązkowych oraz większy nacisk na ich znajomość.
- Funkcjonalne wykorzystywanie kontekstów literackich.
- Porównywanie dwóch tekstów równocześnie.
- Pojawienie się notatki syntetyzującej.
- Inna forma matury ustnej.
Poziom podstawowy:
| 2015-2022 | 2023 | |
| Czas trwania | 170 min | 240 min |
| Liczba słów w wypracowaniu | 250 słów | 300 słów |
| Elementy egzaminu pisemnego | 1. Test 2. Wypracowanie |
Część 1. Język polski w użyciu. Część 2. Test historycznoliteracki. Część 3. Wypracowanie. |
| Wypracowanie | Dwa tematy wypracowania do wyboru: jeden wymagający napisania rozprawki, drugi – interpretacji tekstu poetyckiego | Dwa tematy wypracowania do wyboru. Nie jest określona forma gatunkowa wypowiedz |
Poziom rozszerzony:
| 2015-2022 | 2023 | |
| Czas trwania | 180 min | 210 |
| Liczba słów w wypracowaniu | 300 słów | 500 słów |
| Elementy egzaminu pisemnego | Wypracowanie | Wypracowanie (zgodnie z aneksem do informatora nie ma testu w 2023r.) |
| Wypracowanie | 2 tematy wypracowania do wyboru, w tym jeden wymagający napisania wypowiedzi argumentacyjnej, drugi – interpretacji porównawczej dwóch tekstów literackich | Dwa tematy wypracowania do wyboru. Nie jest określona forma gatunkowa wypowiedzi. |
| Liczba punktów | 40 | 35 |
Ważna informacja:
Zasady oceniania wypracowania uległy dużej zmianie. Najważniejszy jest fakt, wprowadzenia jednego punktu za spełnienie formalnych warunków polecenia. W przypadku ich niespełnienia całe wypracowanie jest ocenione na 0 punktów.
Sprawdzając wypracowanie zdającego w tym kryterium, egzaminator będzie oceniał, czy:
- nie występuje w nim błąd kardynalny
- w wypracowaniu zdający odwołał się do lektury obowiązkowej wybranej z listy lektur zamieszczonej w arkuszu egzaminacyjnym
- wypowiedź w co najmniej jednym fragmencie dotyczy problemu wskazanego w poleceniu
- napisane wypracowanie jest w jakiejkolwiek części wypowiedzią argumentacyjną.
Dodatkowo na poziomie rozszerzonym:
- w wypracowaniu zdający przywołał utwory literackie reprezentujące dwie epoki literackie.
Wypracowanie
Uczeń może wybrać formę wypracowania (np. rozprawka, artykuł, przemówienie, list otwarty), ale musi być o charakterze argumentacyjnym.
W wypracowaniu na poziomie podstawowym uczeń musi odwołać się do:
- dwa utwory literackie, w tym jeden wskazany jako obowiązkowy w liście lektur zamieszczonej w arkuszu egzaminacyjnym. (Uwaga: jeden utwór musi być epicki lub dramatyczny – drugi utwór może być epicki, dramatyczny lub literacki).
- dwa konteksty pogłębiające rozumienie omawianych utworów do wyboru spośród np.: historycznoliterackiego, teoretycznoliterackiego, literackiego, biograficznego, kulturowego, mitologicznego, biblijnego, religijnego, historycznego, filozoficznego, egzystencjalnego, politycznego, społecznego.
na poziomie rozszerzonym:
- trzy teksty, w tym jedna lektura z listy lektur obowiązkowych wskazanych w podstawie programowej i zamieszczonej w arkuszu egzaminacyjnym
- jeden kontekst do wyboru spośród: historycznoliterackiego, teoretycznoliterackiego, literackiego, biograficznego, kulturowego, mitologicznego, biblijnego, religijnego, historycznego, filozoficznego, egzystencjalnego, politycznego, społecznego.
Ważne aby uczniom na poziomie rozszerzonym zwracać uwagę, że utwory literackie muszą być z 2 różnych epok.
Dodatkowo, w ocenie wypracowania na obu poziomach położono większy nacisk na wykazanie erudycji zdającego.
Arkusz na poziomie podstawowym:
- Większe znaczenie czasowników operacyjnych np. nazwij, sformułuj, uzasadnij, rozstrzygnij.
- Złożone polecenia.
- Dużo zadań na wskazywanie argumentów.
- Notatka syntetyzująca.
- Zadania w arkuszu są ułożone tak, że ważne jest aby robić zadania po kolei.
- Wymagana bardzo szeroka wiedza z epok, lektur, konwencji literackich oraz językoznawstwa.
Matura ustna
Czas trwania: 30 min (15 min – przygotowanie, 10 minut – monolog, 5 minut – rozmowa z egzaminatorem).
Liczba punktów: 30
Wymagania:
- znajomość lektur obowiązkowych wskazanych w podstawie programowej oraz: Dziadów cz. II i Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, Zemsty Aleksandra Fredry, Balladyny Juliusza Słowackiego
- elementy retoryki
- komunikacja językowa i kultura języka
- zróżnicowanie języka
- gramatyka języka polskiego,
- odbiór tekstów kultury,
- czytanie utworów literackich.
Zestaw zadań egzaminacyjnych składa się z dwóch zadań:
- zadanie 1. zawiera zagadnienie sprawdzające znajomość treści i problematyki lektury obowiązkowej i tworzenie wypowiedzi na jej temat z uwzględnieniem wybranego kontekstu.
- zadanie 2. dotyczy zagadnienia związanego z literaturą lub innymi dziełami sztuki albo językiem; zdający omawia je na podstawie dołączonego do polecenia materiału w postaci tekstu literackiego lub nieliterackiego albo tekstu ikonicznego.
Uwaga: jedno z pytań na egzaminie ustnym będzie z listy pytań opublikowanej wcześniej (nie później niż do 1 września danego roku szkolnego).
Informacje zawarte w tym pliku są wybiórcze i skupione na najważniejszych zmianach, jednak zachęcam do zapoznania się z informatorami, w których wiele zagadnień jest omówionych bardzo szczegółowo.
Również w informatorze jest zawarta pełna lista lektur obowiązkowych.
Materiały dodatkowe do matury 2023:
https://cke.gov.pl/egzamin-maturalny/egzamin-maturalny-w-formule-2023/materialy-dodatkowe/
Informatory maturalne:
https://cke.gov.pl/egzamin-maturalny/egzamin-maturalny-w-formule-2023/informatory/
Materiały dydaktyczne min o pisaniu wypracowania argumentacyjnego, notatki syntetyzującej, wykazywaniu się erudycją itp.:
